Wat is een klavecimbel?
Het klavecimbel is een snaarinstrument: de snaren worden door middel van het indrukken van de toetsen aangetokkeld door plectra: als het zichtbare deel van de toets ingedrukt wordt, gaat de ‘achterkant’ (niet zichtbare gedeelte) omhoog. Daardoor gaat het dokje (zie tekening) wat achterop de toets staat omhoog. In dit dokje zit een plectrum wat op een gegeven moment langs de snaar ‘schiet’. Dit geeft het karakteristieke geluid aan het klavecimbel. Het doet een beetje aan het geluid van een luit denken, maar sterker.
Dokje van een klavecimbel:
1. Snaar
2. Tongas
3. Tong
4. Plectrum
5. Demper (bron: wikipedia)
Het toetsenbord van een klavecimbel heeft dezelfde lay-out als die van een piano, maar bij het bespelen merk je wel degelijk verschillen: de toetsen zijn iets korter en iets smaller, dynamische verschillen kunnen alleen gemaakt worden door middel van registers: je kunt een register instellen om een of twee snaren per toets aan slaan, een zachter of harder geluid wordt zo bewerkstelligd. Door articulatie (de manier waarop je een toets aanslaat) kun je wel dynamische verschillen suggereren. Een derde verschil is de omvang van het klavier: waar de piano ruim 7 octaven heeft, varieert bij een klavecimbel het aantal oktaven van 4 tot 5, afhankelijk van de stijl enperiode van bouwen. Een ander verschil is de ‘omgedraaide’ kleur van de toetsen: wat bij een pianode witte toetsen zijn, zijn op het klavecimbel vaak zwarte, de zwarte toetsen van een piano zijn op het klavecimbel dan wit of lichtbruin.
Aan het einde van de zestiende eeuw werden de eerste klavecimbels gebouwd in Italië. De instrumenten fungeerden als goedkoop oefeninstrument voor het pijporgel. In de barok vierde het klavecimbel hoogtij: het werd bij veel muzieksoorten ingezet als begeleidingsinstrument, vaak samen met een cello of fagot. Deze instrumenten samen vormde de basso continuopartij. Ook werden er veel solowerken voor het klavecimbel geschreven, door J.S. Bach natuurlijk (bv. concerto D-mineur: https://www.youtube.com/watch?v=ITVadLwiJG0), maar ook door Franse componisten als Royer (bv. Vertigo: https://www.youtube.com/watch?v=DzxlMfUzqIM) of de Italiaanse Domenico Scarlatti (bv. Toccata https://www.youtube.com/watch?v=1yyBP3t7g90).
Het klavecimbel is na de barok een tijdlang uit beeld geweest en is eigenlijk pas weer door Francis Poulenc in ere hersteld met zijn Concert Champetre, geschreven in 1928 (https://www.youtube.com/watch?v=RksaKRVlgBw)
Klavecimbel in Fusion wil het klavecimbel in een breed daglicht stellen en iedereen laten meegenieten van de vele mogelijkheden van het instrument met muziek uit het bestaande repertoire, maar ook met bewerkingen van muziek uit andere stijlen zoals Libertango van Piazolla (originele versie https://www.youtube.com/watch?v=vaXNdVTGT0k) , Scarborough Fair, Le Cygne van Saint Saens (originele versie https://www.youtube.com/watch?v=LDUKcv2wEy0) volksmuziek en jazz. Dit in samenwerking met diverse instrumenten als slagwerk, altviool, jazzgitaar, zang.
Klavecimbel in Fusion 